Hiện nay, nhu cầu về điện tử tiêu dùng đang bị thu hẹp nhanh chóng khiến các đơn đặt hàng bị hủy và kho dự trữ không bán được tại các nhà sản xuất vi mạch tích hợp bao gồm Taiwan Semiconductor Manufacturing Co (TSMC), Advanced Micro Devices Inc (AMD) và Nvidia. Điều này hoàn toàn trái ngược với sự gián đoạn mà tình trạng thiếu chip gây ra cho các nhà sản xuất ô tô, điện thoại thông minh, máy tính và các hàng hóa khác dựa vào các thiết bị điện tử tiên tiến.

Nhà phân tích Xie Ruifeng đến từ viện nghiên cứu thị trường công nghiệp bán dẫn ICwise cho biết tâm lý kinh doanh này đang đảo chiều nhanh đến mức các nhà thiết kế chip đã phải vật lộn để tìm năng lực sản xuất trong năm ngoái, nhưng bây giờ họ nhận thấy chip sẽ không bán được. Cho đến nay, ngành công nghiệp điện thoại thông minh trị giá hàng tỷ đôla đã cắt giảm ít nhất ba đơn đặt hàng cho các nhà sản xuất chip vào năm 2022.

Nhu cầu về điện thoại thông minh, máy tính cá nhân ngày càng giảm. Công ty nghiên cứu thị trường Strategy Analytics ước tính: Các lô hàng điện thoại thông minh 5G toàn cầu sẽ giảm khoảng 150 triệu chiếc vào năm 2022 và nhu cầu về chip điện thoại 5G sẽ giảm 100 triệu đến 120 triệu chiếc. Trong khi đó, các nhà sản xuất điện thoại thông minh đang gặp khó khăn trong việc quản lý hàng tồn kho cao.

Tính đến cuối tháng 6, tồn kho điện thoại thông minh thành phẩm trên toàn cầu đạt 200 triệu chiếc, các chuyên gia kỳ cựu trong ngành di động ước tính. Nhiều nhà sản xuất điện thoại thông minh đã tích lũy được 6 tháng dự trữ dựa trên những kỳ vọng lạc quan hơn vào năm 2021. Các nhà sản xuất điện thoại cũng tích trữ các linh kiện sau khi gặp tình trạng thiếu chip, với lượng tồn kho cao tập trung ở các chip 5G tầm trung đến cấp thấp.

Các nhà sản xuất điện thoại cũng đã tích lũy được một lượng lớn các linh kiện như chip tần số vô tuyến. Các chuyên gia dự đoán rằng nguồn cung có thể kéo dài đến giữa năm 2023. Nhu cầu về chip trong điện thoại thông minh và máy tính cá nhân (PC) chiếm hơn một nửa công suất của xưởng đúc toàn cầu. Hiện tại, nguồn cung chip ô tô vẫn đang thiếu hụt nhưng chỉ chiếm chưa đến 10% tổng thị trường chip.

Một nhà phân tích cho biết điện thoại thông minh và PC có tác động quyết định đến ngành công nghiệp bán dẫn. Thị trường PC cũng phải đối mặt với nhu cầu ngày càng giảm. Tập đoàn tư vấn Gartner ước tính tổng lượng xuất xưởng PC trên toàn thế giới đạt 72 triệu chiếc trong quý 2/2022, giảm gần 13% so với cùng kỳ năm ngoái - mức giảm mạnh nhất trong 9 năm.

Triển vọng chip yếu: TSMC, nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới, phải đối mặt với việc giảm đơn đặt hàng từ bốn khách hàng lớn nhất của mình, phản ánh nhu cầu toàn cầu đang chậm lại. JPMorgan Chase cho biết, trong một báo cáo vào đầu tháng 9 rằng, AMD, Nvidia, Qualcomm và MediaTek đã cắt giảm đơn đặt hàng chip với TSMC. Trong khi báo cáo mức tăng lợi nhuận hàng quý kỷ lục trong quý từ tháng 7 đến tháng 9, TSMC đã cảnh báo về sự sụt giảm có thể xảy ra đối với toàn bộ ngành bán dẫn vào năm 2023 và cắt giảm dự báo chi tiêu vốn 10% vào năm 2022. Các công ty bán dẫn khác cũng đang phải đối mặt với những điều kiện khó khăn. AMD đã hạ dự báo doanh thu trong quý 3, với lý do thị trường PC suy yếu đáng kể. Intel, Nvidia và Micron Technology đều đưa ra những triển vọng không mấy khả quan.

Trong nửa đầu năm 2022, những khó khăn kinh tế vĩ mô và một số yếu tố “thiên nga đen” kết hợp khiến nhu cầu điện tử tiêu dùng giảm mạnh, trong đó điện thoại thông minh và PC chịu gánh nặng. Micron dự đoán rằng các lô hàng PC toàn cầu sẽ giảm 10% đến 20% vào năm 2022, trong khi thị trường điện thoại thông minh toàn cầu sẽ giảm dưới 10%. Để giảm lượng hàng tồn kho, một số nhà sản xuất chip đã bắt đầu giảm giá.

Sau khi Samsung hủy đơn đặt hàng, nhà sản xuất chipset di động UNISOC có trụ sở tại Thượng Hải có thể giảm giá từ 20% đến 30% trong nửa cuối năm. Ví dụ, một chip điện thoại thông minh UNISOC 4G được bán với giá gần 17 đô la Mỹ vào năm ngoái hiện có giá khoảng 9 đô la Mỹ. Theo ước tính của Isaiah Research, Qualcomm sẽ giảm giá thế hệ chip điện thoại di động tầm trung 5G mới từ 10% đến 15% trong nửa cuối năm, và MediaTek cũng sẽ giảm giá tương tự đối với một số chip 5G.

Đáy ở đâu?

Rất khó để dự đoán khi nào thị trường tiêu dùng chạm đáy và nhu cầu sẽ phục hồi trong bối cảnh chiến tranh, bất ổn chính trị và bất ổn kinh tế. Thị trường lo ngại rằng công suất mới được xây dựng trong bối cảnh thiếu hụt chip lịch sử kể từ nửa cuối năm 2020 sẽ dần đi vào hoạt động bắt đầu từ cuối năm 2022. Điều này có nghĩa là ngành công nghiệp chip toàn cầu sẽ bước vào thời kỳ dư thừa công suất liên tục.

Theo ông Dale Gai, giám đốc nghiên cứu tại Counterpoint Research, nhu cầu đĩa bán dẫn vào năm 2023 dự kiến ​​sẽ không đổi hoặc giảm nhẹ, trong khi công suất dự kiến ​​sẽ tăng khoảng 7% vào năm 2023, báo hiệu tình trạng dư cung. Tuy nhiên, nhu cầu về chip điện thoại thông minh tiên tiến tiếp tục mở rộng, phản ánh nhu cầu mạnh mẽ của các thương hiệu cao cấp bao gồm cả iPhone. Toàn ngành có thể thấy nhu cầu chạm đáy vào năm 2024.

Tuy nhiên, Trung Quốc lại đưa ra một bức tranh khác. Khi Mỹ thắt chặt các biện pháp trừng phạt đối với lĩnh vực bán dẫn của nước này, các nhà sản xuất chip trong nước đang tăng tốc nỗ lực phát triển các giải pháp thay thế. Vòng hạn chế mới nhất chủ yếu nhắm vào các chip tiên tiến, thường có đặc điểm chung là có các nút xử lý nhỏ hơn 28 nanomet.

Trong thiết kế bán dẫn, kích thước nút quá trình nhỏ hơn biểu thị công nghệ tiên tiến hơn. Các chip mạch tích hợp quản lý nguồn (PMIC), quản lý chế độ ngủ và sạc pin và điều chỉnh điện áp xuống hoặc tăng lên trên các thiết bị điện tử, không dựa vào các nút quy trình nâng cao. Thị trường PMIC từ lâu đã bị thống trị bởi các công ty toàn cầu bao gồm Texas Instruments và Infineon Technologies. Giờ đây, công suất đang dần chuyển sang các nhà sản xuất Trung Quốc.

Trong dài hạn, công suất đĩa bán dẫn toàn cầu đang trong tình trạng cân bằng chặt chẽ hoặc dư cung trong khu vực, nhưng Trung Quốc đang thiếu hụt nguồn cung do mở rộng công suất là một trong những mục tiêu cốt lõi của đất nước. Đà mở rộng xưởng đúc đĩa bán dẫn của Trung Quốc không hề chậm lại.

Vào tháng 8, đồng Giám đốc điều hành Zhao Haijun của Semiconductor Manufacturing International Corp (SMIC) cho biết tại hội nghị thu nhập quý II của công ty rằng ngành công nghiệp chip hợp đồng trong nước vẫn có triển vọng lớn.

Ngoài việc mở rộng dây chuyền sản xuất đĩa bán dẫn 12 inch và 8 inch hiện có, SMIC cũng đang xây dựng ba dự án 12 inch mới tại Bắc Kinh, Thâm Quyến và Thượng Hải. Sau khi hoàn thành, tổng công suất của công ty sẽ tăng gấp đôi.