Năm 2010 đánh dấu Viettel tham gia vào lĩnh vực Công nghiệp Quốc phòng (CNQP), với việc bắt tay vào nghiên cứu hệ thống cảnh giới vùng trời. Khi đó, trên thế giới chỉ có 8 nước sở hữu các tổ hợp công nghiệp quốc phòng lớn có năng lực thực hiện.

 

Sau 14 năm, lĩnh vực nghiên cứu, sản xuất công nghiệp công nghệ cao (CNCNC) giờ đã là một trụ cột phát triển của Tập đoàn với doanh thu hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm. Nhiều sản phẩm công nghệ quân và dân sự “Make in Vietnam” ra đời.

 

Khát vọng của Viettel khi dấn thân vào lĩnh vực CNQP là góp phần bảo vệ cho Đất nước, phục vụ cho Quân đội, với đóng góp̀ của các công ty: TCT Công nghiệp Công nghệ cao Viettel (VHT), TCT Sản xuất Thiết bị Viettel (VMC - sát nhập từ hai công ty M1 và M3) và Viện Hàng không Vũ trụ (VTX).

Bắt đầu từ con số 0...
Hợp nhất từ các trung tâm nghiên cứu trước đó, VHT hiện là đơn vị chủ chốt của Tập đoàn trong lĩnh vực nghiên cứu
sản xuất, thương mại hóa sản phẩm công nghệ cao ở lĩnh vực quân sự, dân sự và viễn thông, với 50 chủng loại sản phẩm quân sự trong 10 lĩnh vực với hàm lượng công nghệ cao. Đứng trong danh sách 80 doanh nghiệp công nghệ quốc phòng trên toàn thế giới năm 2030 là tầm nhìn Tập đoàn Viettel giao phó cho VHT.

Để chứng minh được năng lực, đội ngũ kỹ sư của công ty đã trải qua cả một quá trình tận hiến, trăn trở tìm cách vượt qua hàng loạt thách thức. Quay trở lại năm 2015, đích thân cựu Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phùng Quang Thanh giao nhiệm vụ tới lãnh đạo Tập đoàn Viettel nghiên cứu hệ thống radar quản lý bờ biển để trang bị cho Quân chủng Hải quân. Khi đó, mọi hiểu biết, kinh nghiệm của các kỹ sư VHT về vấn đề này nằm ở con số 0: chưa từng nghiên cứu hệ thống tương tự hay có tài liệu tham chiếu, hiểu biết về thực địa cũng rất hạn chế.

Tổng Giám đốc VHT Nguyễn Vũ Hà nhớ lại về lần đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng (lúc ấy là Phó Tổng giám đốc Viettel, nay là Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông) đặt ra một loạt câu hỏi dồn dập cho nhóm đề tài:

“Phần ăng-ten ta làm được không?”
“Phần thu, phát làm được không?”
“Phần xử lý tín hiệu làm được không?”

Câu trả lời đều là: “Có thể làm được”.

Đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng hỏi tiếp: “Vậy tại sao các em lại sợ? Nếu việc xử lý tín hiệu còn những khó khăn thì anh cho phép đi khắp thế giới để xem người ta làm bằng cách nào”.

Những câu hỏi vừa là lời thách thức, vừa truyền cảm hứng lớn lao cho những kỹ sư trẻ. 6 tháng tiếp theo, cả nhóm “bám” bờ biển liên tục, vừa phát sóng trực tiếp vừa hiệu chỉnh sản phẩm. Trước khi có sản phẩm hoàn thiện cuối cùng, đã có 36 phiên bản được thiết kế để đáp ứng mọi yêu cầu đặt ra. Ngày nay, hệ thống đài radar cảnh giới bờ biển “sinh ra” từ những ngày “lăn lộn” đó đã được VHT trang bị tới Vùng 5 Hải quân, trở thành “con mắt” canh cửa biển biên giới Việt.

Đại tá Ngô Thành Dũng, Phó trưởng Ban Quản lý dự án VQ2 đánh giá sự trưởng thành trong nghiên cứu khí tài của VHT ngày nay khẳng định niềm tin của Đảng và Nhà nước dành cho Viettel là đúng đắn. Minh chứng tiêu biểu là 2 công trình thuộc lĩnh vực quân sự do tập thể kỹ sư, CBNV VHT nghiên cứu từng vinh dự đón nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh về Khoa học-Công nghệ năm 2022.

Đi xa hơn công cuộc xây dựng an ninh quốc phòng toàn dân, những trang thiết bị quân sự “Make in Vietnam” sản xuất bởi người lính Viettel dần vươn tầm khu vực. Hai năm qua, tham gia các triển lãm quân sự hàng đầu thế giới tại Ba Lan, Thái Lan (năm 2023) và Malaysia (2024) với vai trò gian hàng quốc gia Việt Nam, VHT bắt đầu con đường trở thành nhà kinh doanh công nghiệp quốc phòng trên thị trường quốc tế.

 

Tháng 4/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đến làm việc tại Tập đoàn về chương trình T-09 và hoạt động nghiên cứu sản xuất công nghiệp quốc phòng công nghệ cao đã đánh giá cao những bước phát triển đột phá của Viettel thời gian qua. Thủ tướng yêu cầu Viettel phát huy những kết quả đạt được, tiếp tục thực hiện tốt hơn nữa các nhiệm vụ được giao. Đặc biệt, Thủ tướng cũng giao nhiệm vụ cho Viettel cần phát triển ngành công nghiệp chip bán dẫn hiệu quả và phong phú hơn.

... Đến làm chủ công nghệ lõi
Được Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng giao nhiệm vụ quan trọng của đất nước, Viện Hàng không Vũ trụ Viettel (VTX) là đơn vị trực tiếp thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu, chế tạo, sản xuất một số vũ khí chiến lược cho Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Ban đầu, nhiệm vụ giao cho VTX về phát triển hệ thống tổ hợp thiết bị quân sự công nghệ cao bị coi là không khả thi, khả năng thành công rất thấp. Hàng không vũ trụ là lĩnh vực còn mới và phức tạp, chi phí đắt đỏ, lại đòi hỏi công nghệ và trình độ cao. Việc tiếp cận công nghệ trong lĩnh vực này cũng vấp phải vô số trở ngại, bởi tính bảo mật cao, các quốc gia không chuyển giao.

Để đạt được thành công trong lĩnh vực đầy khó khăn và thử thách này, điều cốt lõi phải chọn được hướng đi đúng
và cách làm phù hợp. “Đó là làm chủ được thiết kế hệ thống, làm chủ tích hợp hệ thống và làm chủ các công nghệ lõi của sản phẩm”, Viện trưởng của VTX Vũ Tuấn Anh, nhấn mạnh.

Về cách làm, VTX xác định đi từ nhỏ đến lớn; đi từ dễ đến khó; dùng các công nghệ tiên tiến của thế giới như mô hình mô phỏng, sử dụng hệ thống siêu máy tính. Cách làm này vừa góp phần tăng số lần thử nghiệm, rút ngắn quá trình nghiên cứu, đồng thời tối ưu chi phí.